Zaman olarak, Hakimlerin zamnının sonuna geliyoruz, ama tekst olarak daha kitabın yarısındayız.
Bu kitap istemiyor sade tarihteki olaylar anlatsın, o zamanın durumunu anlatmak istiyor. Ve onu okurken, aynı zaman insan tabiyetininden için önemli dersler öğrenecez.
iki hakimin hayatı çok kısa olarak anlatılıyor: Tola: 23 sene hakimlik yaptı - Yair: 22 sene hakimlik yaptı
olabilir aynı zamanda hakimlik yapsınlar: biri Efraim cinsinden- öbürü Gilead bölgesinden
İsrail halkı sözü verilen topraklara girerken, Yordan ırmağından geçti ve sonra o ıramğın etrafına yerleşti: yarısı beri tarata, öbür yartısı öte tarafta
Sonra gene büyük bir hakimin hayatı anlatılıyor: Yiftah
Ve bu ara bölümünde biz de aacık duraklayalım, kitabın asıl haberine daha derin bakalım
(1) Halkın durumu iyidir – Rabbe tapıyorlar
(2) Şımarık olup Rabbi unutuyorlar başka tanrılara tapıyorlar
(3) Rab ceza olarak izin veriyor, yabancı halklar onlara ağır baskı yapsınlar
(4) Kötü durumda iken, halk tövbe edip yeniden Rabbe yalvarmaya başlıyor
(5) Rab onlar için bir kurtarıcı kaldırıyor – o da halkı yabancıların elinden kurtarıyor
ayet 7: “Bu yüzden İsrailliler'e öfkelenen RAB, onları Filistliler'e ve Ammonlular'a tutsak etti. “
İsrail halkının iki tarafındaki baş düşmanları: Filistinler (zapad) ve Amon halkı (iztok)
Bundan sonra görecez, nasıl önce Yiftah onları Amonlulardan ve Şimşon onları Filistinlerden kurtaracak
(a.6) “İsrailliler yine RAB'bin gözünde kötü olanı yaptılar; Baallar'a*, Aştoretler'e*, Aram, Sayda, Moav, Ammon ve Filist ilahlarına kulluk ettiler. RAB'bi terk ettiler, O'na kulluk etmediler.“
Başka yerde geçiyor: “... ve putlara taptılar” ama burada yedi tane put tek tek sıralanıyor - yedi mükemellik sayısıdır: demek istiyor ki, “tastamam putperest oldular”
Eskiden Rabbin yanında başka tanrılara da tapardılar – ama şimdi Rabden bütün vazgeçtiler
Baallar: gök tanrısı (erkek)
Aştoretler: toprak tanrısı (dişi)
Aram halkının putu: Rimmon
Sayda halkının putu: Dagon
Moav halkının putu: Hemoş
Ammon halkının putu: Moleh
Filist halkının putu: Beel-Zebub
Soru: BaalLARA mı yoksan BaalA mı tapıyoruz:
Baal aslında bir ad değildir: aslında sadece ‘efendi’ demektir
2.Tarihler 15:10-15
“Asa'nın krallığının on beşinci yılının üçüncü ayında Yeruşalim'de toplandılar. 12 Bütün yürekleriyle, bütün canlarıyla dedelerinin Tanrısı RAB'be yönelmek için antlaşma yaptılar. 14 Yüksek sesle bağırarak, borazan ve boru çalarak RAB'bin önünde ant içtiler. 15 RAB'bi istekle arayıp buldular. O da onları her yandan esenlikle kuşattı.”
Rab İsanın dediği gibi: bütün yürek, bütün can, bütün güç ve bütün akılla
Sanki kişi bütündür, tektir, ama Baallar var mı, senin hayatının üstünde birçok efendi var, herkes payını istiyor
Hangisi daha iyi: tek iyi bir efendiye kulluk edesin, yoksa yedi tane kötü efendiye kulluk edesin:
Yeni Ahit bize gösteriyor: Bizim putlarımız kırda değili ama içimizde (Açgözlülük = putperestlik (Kol 3:5)).
7 karakter günahı: Şehvet – gurur – kınsızlık – açgözlülük – kıskançlık – öfke - tembellik
Hepimiz bir günah profili var – bazılar bizim için daha büyük problem, bazılar değil
Ama hiçbirine kulluk etmeyelim:
1.Kor 6:12
"Bana her şey serbest" - güzel, ama her şey faydalı değildir. "Bana her şey serbest" - güzel, ama ben hiç bir şeye köle olmayacam.”
Rom 6:6-7
“Biliyoruz, evelki kişiliğimiz Onunla birlikte haça gerildi, öyle ki, eski günah tabiyetimiz ortadan kaldırılsın ve artık günaha esir olmayalım. 7 Çünkü kim ölmüşse, günahtan serbest kılındı.”
Ama sen öldün mü?
İsrail büyük sıkıntı içindeydi.
Jdg 10:10-16
“İsrailliler RAB'be, "Sana karşı günah işledik" diye seslendiler, "Seni, Tanrımız'ı terk edip Baallar'a kulluk ettik."
11 RAB şöyle karşılık verdi: "Sizi Mısırlılar'dan, Amorlular'dan, Ammonlular'dan, Filistliler'den kurtaran ben değil miyim?" 12 "Saydalılar, Amalekliler, Maonlular size baskı yaptıklarında bana yakardınız, ben de sizi onların elinden kurtardım. 13 Ama siz beni terk ettiniz, başka tanrılara kulluk ettiniz. Bu yüzden sizi bir daha kurtarmayacağım. 14 Gidin, seçtiğiniz ilahlara yakarın; sıkıntıya düştüğünüzde sizi onlar kurtarsın."
15 İsrailliler, "Günah işledik" dediler, "Bize ne istersen yap. Yalnız bugün bizi kurtar."
16 Sonra aralarındaki yabancı putları atıp RAB'be tapındılar. RAB de onların daha fazla acı çekmesine dayanamadı.
Yanlış tövbe: sade çabuk bu sıkıntıdan kurtulayım
Doğru tövbe: kökten değişmek, başka fikir yetiştirmek
Rab sende harakter yetiştirmek istiyor – putlar sade kısa bir çözüm getiriyorlar
Tikso ile yapıştırmak – asıl sağlam tamir etmek
Dişin ağrıdığı zaman ilaç almak – ya da doktora gitmek
birinci adım bir şey yapmamakla başlıyor
- en bakıyorsun, adam dua ediyor, ilahi söylüyor, sürekli topantıya geliyor, ama saklı bir mikrop gibi, onda uzaklaşmanın tohumu ekilmiştir
Mat 25:18 – bir talantı olan kişi onu gömmüş
- Rab sana bir vergi verdi – onu kullanır mısın?
- diyelim, Ben sana bir kutu şokolat verdim. Sen seviniyorsun, teşekkür ediyorsun, şokolatları övüyorsun, ama bir türlü onları yemiyorsun – ben o zaman senden memnun kalacam mı?
ya kullanacan, ya onu kaybedecen
- hastanede yatan patsientler, eger hareket etmezseler, muskulları gittikçe zayıflıyor, en sonunda yok oluyor
imanlı neden vergisini kullanmıyor:
- belki güdücüler ona göstermediler, ya da fırsat vermiyorlar, toplantıda işlesin
- belki utanmak, “Kendimi göstermeyim”
- ama en çok mülüslük: “Ben kurtuldum ya! Yeter bana bu kadar!” “Başkaları uğraşsın”
demek: imanda durmak yok: Ya ilerleyecen, ya da gerileyecen
düşüncen değişiyor: ne kadar çok yapabilirim düşüncesinden – ne kadar az yapabilirim düşüncesine
- “minimalno imanlı” durumuna düşüyorsun
sanki evlilikte olduğu gibi: önce kıza aşk olup onun her dediğini yapıyorsun, sonra alışıp ancak ne kadar lazımsa yapacan
imanda da aynı: değil ben nasıl hizmet edeyim, ama ne kadar lazım yapayım
zaman kişi artık çok az İncil okuyor, dua ediyor
eskiden kardeşler bir araya gelince, ayetler araştırırdılar, bugünlerde ya iş, ya araba, ya da futbol konuşuluyor
Mat 13:22
Tikenli otların arasına ekilen tane de şudur: kişi sözü işitiyor. Ama dünyanın kahırları, hem de zenginliğin aldatırması sözü boğuyorlar, ve söz yemiş vermez oluyor.
benzetmede tohum = Rabbin sözü
- tikenli otlar nedir? Hem paranın azlığı: “dünyanın kahırları” – hem de paranın çokluğu “dünyanın zevkleri”
canlı bir imanlı dünyaya bakmıyor: “ÖNCE onun krallığını arayın, ve lazım olan şeyler size verilecek”
eskiden sorardık “Rab ne istiyor” – ama şimdi: “Bunu yapsam olur mu?”
demek: bakmıyor Rabbin istediğini yapsın, Ondan sormuyor – kendi canına soruyor, can karar versin
- yanlış soruya doğru cevap olmaz
böylelikle biraz yalan, biraz ikiyüzlülük, biraz hırsızlık
ama küçük günahlar küçük kalmıyor, büyüyorlar
Mezmur 25:7 „Ya Rab, gençliğimin günahlarını anma!“
- demek: eskiden akılsızdım, yapardım – ama şimdi akıllandım, yapmıyorum
- ne yazık birçok imanlı yapmaya devam ediyor
imanlı hayat demek akıntıya karşı yüzmek, elaleme uymamak
- irmaktaki balıklar gibi: balık akıntıya karşı gitti mi, biliyorsun canlıdır – ama hep akıntıyla giderse, o zaman ölüdür
imanlı başladı mı, elaleme uymaya, o zaman yavaş yavaş ölüyor
örnek: İsrail halkı bir kral istiyor: 1.Sam 8:5 “bütün milletler gibi olmak istiyoruz”
- Rab onları seçti bütün milletleden farklı olsunlar (putlara tapmak yok, görünmeyen bir tanrı hem de görünmeyen kral olsun)
- önce bunu yaptılar, sonra yorulup bütün milletler gibi olmak istediler
onun için kardeşlerden güç almak lazım
İbr. 10:24-25
24 Biz gene bakalım, birbirimize sevgi ve iyi işler için iştah verelim. 25 Toplantılardan da vazgeçmeyelim. Bazıları buna alıştılar. Hayır, birbirimize kuraj verelim. Hele hele o günden için, hani görüyorsunuz nasıl yakınlıyor.
bugün evde her türlü iş çalışabilirsin: ınternette borsacılık, sekreterlik, ev firmaları, evde okul,
aynısı kilisede de var: TV kiliseleri, internet kiliseleri
- Amerikada araştırmacılar diyor: 10 sene sonra Amerikada imanlıların 60% sade TV ya da internet kiliselerine katılacak
- ama Rab buna karşı: birbirimize kuraj ve koreksiya lazım
sonra dünyadan olan arkadaşlarımızla daha fazla vakıt geçiriyoruz (sanıyoruz onlarda daha fazla sevgi var, onlar daha ‘yaki’)
Rab her an yanımızda, Ruh her an içimizde, ama gene de birlikte iken, Rab İsa daha başka bir anlamda aramızda oluyor (Matta 18:20 - Çünkü iki ya da üç kişi nerede bir araya gelirse, ben oradayım, onların arasındayım.")
Rabden uzaklaşmak isteyen kişi, ilk önce kardeşlerden uzaklaşıyor
sürünün kenarında olanlar hep kurtlara kurban gidiyor
İbr. 5:11 “Bu meseleden için çok şeyler var size söyleyelim. Ama zor olacak, çünkü seslemekte tembel oldunuz.”
diri bir imanlı Allahın sözü işittiği zaman titriyor – onu hemen yapmak istiyor
- Rabden uzaklaşan bir imanlı işitip duruyor, ama o sözleri artık anlamıyor
burada o kadar büyük hakikatlar işitiyoruz ki, imansızlar onların ne kadar öenmli olduğunu hemen anlıyorlar (mesela: Allahın evladı olmak, Allahın Ruhu bizde olması, sonsuz yaşamdan emin olmak)
- biz gene bunu işitince uykuya dalıyoruz
vaaz vermek narkomaniya gibi: dozayı hep arttırmak lazım, hep yeni yeni, hem de daha büyük ayetler çıkarmak lazım
ibr. 3:12-13 “Kardeşler, dikkat edin aranızda olmasın öyle bir kişi, hani içinde kötü ve iman etmeyen bir yürek olsun ve yaşayan Allahtan ayrılsın. 13 Ama daha 'bugün' dedikleri zaman, birbirinize günden güne kuraj verin. Aranızda olmasın öyle bir kişi, günahın oyununa gelip sertleşsin.
Almanyada, Nazi zamanında, Diytrih Bonhöfer adında bir pastor: Hitler’e karşı gittiği için konzlagere gönderildi. Savaşın bitmesine iki hafta kalınca öldürüldü.
dedi ki: “Önce komunistleri toplayıp götürdüler. O zaman ben onu görünce sustum, çünkü komunist değildim. Sonra Yahudileri alıp götürdüler. Gene sustum, çünkü Yahudi değildim. Daha sonra katolik papazları götürdüler. Ben gene sustumü çünkü Protestantım. En sonunda beni de aldılar. O zaman benim için konuşacak kimse kalmadı.”
- imanda aynı durumu gelmedik mi?
sen daha kardeşinin kahırlarına üzülür müsün? onu düşünür müsün?
çok kişi Rabden uzaklaştıktan sonra şüpeye düiüyor:
- “Neden bu kadar az kişiyiz? Satelite bak, İstanbul’da camilerden neden bu kadar kalabalık?”
- başkası belki anlamadığı bir ayet üzerine şüpeye düşüyor
Rab istiyor araştıralım, soru soralım – kimse sadece sormaktan imandan düşmedi
ama şüpe bir kafa meselesi değil, iman meselesidir
örnek: Tek 3:6 .’Ve kadın gördü.... elini uzatıp meyvadan yedi
- bu nasıl mümkün? – demek, Havva önceden zaten ağaca yaklaşmıştı
- ancak yaklaştıktan sonra, Şeytan onun kafasına şüpe sokabildi
uçaklarda öyle bir nokta var: A’dan B’ye gitmek istiyorsun, ama ancak o kadar benzin var. Herhangi problem varken A’ya dönebilir. Ama o noktayı geçtikten sonra, B’ye devam etmeye mecburdur, çünkü A’ya dönmek için benzin yetmeyecek
İbr. 6:4-6 : “onlara yok fırsat, bir daha tövbe etmek durumuna getirilsinler.”
- değil: Rab onları bir daha af etmeyecek- ama hiç bir insan onları bir daha tövbeye getiremez.
1. yüzyılda romalı bir ordu düşman ordusunun ne büyük olduğunu görünce yüreklerine korku geldi, hepsi geri çekilmeye, dönmeye karar verdiler – onların generalı çok sözlerle onlara kuraj vermeye çalıştı (vatan için, karı kızan için, şerefiniz...) ama hepsi boşuna – geri çekilmeye başladılar - yürürken bir balkanlık tarafından geçtiler, yol gittikçe darlaştı, en sonunda tek kişilik pateka oldu, tek tek ondan geçtiler – ama general ileri koştu, yolda yerde uzandı ve dedi: “Dönmek isterseniz, üstümden geçeceksiniz – yapsaydılar kesin öleceydi – bunun üzerine bütün ordu döndü düşmanla savaşmak için
İbr. 10:28-29
Eskiden her kim Musa'nın kanununu hor gördüyse, iki ya da üç şahidin sözleri üzere hiç acımadan öldürüldü. 29 Peki, kim Allahın Oğlu'nu ayaklarının altında çiğnerse ve kendisini kutsal kılan anlaşmanın kanını sıradan bir şey sayarsa ve merhamet ruhuna karşı dikilirse, ne sanıyorsunuz, o kişi ne kadar daha ağır bir cezaya layık sayılacak.
Müslümanlıkta tema kesin: kim islamiyetten dönerse, o kişi lazım öldürülsün
Rab öyle zorbacı değildir, o general gibidir:
- sanki diyor: “Tamam, dönebilirsin, ben sana engel olmam. Ama bil ki, beni bir daha ayaklarının altında çiğnmiş olursa. Ve bunu yaptın mı, artık senin günahların için kurtarıcı kalmayacak!”
bu konuşmuyor her bir günah için, ama en sonunda Rab İsa’yı ayaklarımızın altında çiğniyoruz
şimdi korkunç bir gelişme gördük, nasıl bir kişi Rabden ayrılıp yok oluyor
bu başımıza gelmesin diye en baştaki hatayı yapmayalım
- işleyen demir paslanmaz. Onun için Rabbin verdiği vergilerini toplulukta kullanalım