İsrailin kralları - 2. vaaz
Süleyman - onun düşmesi

Giriş:

- geçen hafta kral Süleyman'ın iyi taraflarını gördük - onun zenginliğini, akıllılığını ve barış sağlamasını

- Kutsal Kitap bir masal kitabı olsaydı, ya da insanca bir dini savunmak isteseydi, bugünkü olaylarını yazmayacaydı

- bugün görecez, nasıl dünyanın en anlayışlı kişisi en büyük akılsızlığa düşüyor

A. insan gücüne dayanarak yasak şeyler yaptı

- altın, beygirler ve yabancı kadınlar

1. altın ve zenginlik

Yasa 17:17

Atayacağınız kral yüreğinin RAB'den sapmaması için büyük ölçüde altın, gümüş biriktirmemeli

1.Krallar 10:14-23

14 Süleyman'a bir yılda gelen altının miktarı altı yüz altmış altı talantı buluyordu (= 23 ton). Alım satımla uğraşanlarla tüccarların kazançlarından ve Arabistan'ın bütün krallarıyla İsrail valilerinden gelenler bunun dışındaydı.

16 Kral Süleyman her biri altı yüz şekel (= 7 kg) ağırlığında dövme altından iki yüz büyük kalkan yaptırdı (1400 kg). Ayrıca her biri üç mina (1.7 kg) ağırlığında dövme altından üç yüz küçük kalkan yaptırdı (510 kg). Kral bu kalkanları Lübnan Ormanı adındaki saraya koydu.

18 Kral fildişinden büyük bir taht yaptırıp saf altınla kaplattı. Tahtın altı basamağı, arka kısmında yuvarlak bir başlığı vardı. Oturulan yerin iki yanında kollar, her kolun yanında birer aslan heykeli bulunuyordu. Altı basamağın iki yanında on iki aslan heykeli vardı. Hiçbir krallıkta böylesi yapılmamıştı.

21 Kral Süleyman'ın kadehleriyle Lübnan Ormanı adındaki sarayın bütün eşyaları saf altından yapılmış, hiç gümüş kullanılmamıştı. Çünkü Süleyman'ın döneminde gümüşün değeri yoktu. Krallığı döneminde Yeruşalim'de gümüş taş değerine düştü. Sedir ağaçları Şefela'daki yabanıl incir ağaçları kadar bollaştı.

22 Hiram'ın gemilerinin yanısıra, kralın da denizde ticaret gemileri vardı. Bu gemiler üç yılda bir altın, gümüş, fildişi ve değişik maymunlarla yüklü olarak dönerlerdi.

23 Kral Süleyman dünyanın bütün krallarından daha zengin, daha bilgeydi. Tanrı'nın Süleyman'a verdiği bilgeliği dinlemek için bütün dünya onu görmek isterdi. Onu görmeye gelenler her yıl armağan olarak altın ve gümüş eşya, giysi, silah, baharat, at, katır getirirlerdi.

1.Timoteyus 6:9-10

Zengin olmak isteyenler, denemeye ve kapana düşecekler. Bir sürü akılsız ve zararlı heveslere kapılacaklar. Bunlar da insanı battırıp, maf ediyorlar, yok ediyorlar. 10 Çünkü para sevgisi her türlü kötülüğün köküdür. Var birtakım kişiler, bu para sevgisine sevdalanıp imandan saptılar. Kendi kendilerini acılarla delik deşik ettiler.

a) “Akılsız ve zararlı hevesler” = para insanı şımartırıyor

- Amerikada Leona Helmsley adında bir kadın August 2007'de öldü. Miras olarak kendi köpeğine $12 million dolar braktı, maksat ölümüne kadar lüks hayat yaşasın. Köpeği öldükten sonra, kendi mezarın yanında kocaman, süslü bir mezarı olacak (masrafı 1.4 milyon dolar). O mezarın yüzlerce sene için her sene yıkanması ve desinfektsya olması için 3 milyon dolar braktı.

- Mahallede: evlerde gereksiz süsler, havalı düğünler, elektronik eşyalar

b) Matta 13:22 “Zenginliğin aldatıcılığı” = para insanı aldatırıyor

- 1929 senesinde dünyanın en büyük ekonomik krizi başladı ve 10 sene sürdü.

- 24 Oktomvri 1929 – kara Perşembe: New York'taki borsa çöküyor: bir gün içinde – birkaç saat içinde 11 milyard dolar düştü – bugünkü fiyatlarla 1500 milyard = birbuçuk milyon milyon

- birkaç saat içinde kişilerin senelerce biriktirdiği paraları yok oldu

- paraya güvenen kişi havaya güveniyor

1.Timoteyus 6:17-18

"Bu hayatta zengin olanlara şöyle akıl ver: yüksek gönüllü olmasınlar, ne de zenginliğe güvenmesinler. (Ona güven olmaz). Amlara yaşayan Allaha güvensinler. O bize bütün şeyleri bola gani veriyor, onlarla şen olalım diye. 18 İyilik yapsınlar, iyi işlerden yana zengin olsunlar, açık elle versinler, paylaşmaya hazır olsunlar."

c) para insanı gururlu yapıyor

Sül.Özd. 30:8-9

"Bana ne yoksulluk ne de zenginlik ver; Payıma düşen ekmeği ver, yeter. 9 Yoksa bolluktan, 'Kimmiş RAB?' diye seni inkar edecem, Ya da yoksulluktan çalarım ve Tanrım'ın adını lekelemiş olurum"

- parasına güvenen Allaha diyor: "Sen de kimsin!"

d) para insana mutluluk getirmez

Derlemeci 2:4-11

Büyük işlere girdim. Kendime evler inşa ettim, bağlar diktim. 5 Bahçeler, parklar yaptım, oralara türlü türlü meyve ağaçları diktim. 6 Dal budak salan orman ağaçlarını sulamak için havuzlar yaptım.

7 Kadın, erkek köleler satın aldım; evimde doğan kölelerim de vardı. Ayrıca benden önce Yeruşalim'de yaşayan herkesten çok sığıra, davara sahip oldum.

8 Altın, gümüş biriktirdim; kralların, vilayetlerin hazinelerini topladım.

Kadın, erkek şarkıcılar ve erkeklerin özlemi olan bir harem edindim.

9 Böylece büyük üne kavuştum, benden önce Yeruşalim'de yaşayanların hepsini aştım. Bilgeliğimden de bir şey yitirmedim.

10 Gözümün dilediği hiçbir şeyi kendimden esirgemedim. Gönlümü hiçbir zevkten alıkoymadım. Yaptığım her işten zevk aldı gönlüm. Bütün emeğimin ödülü bu oldu.

11 Yaptığım bütün işlere, Çektiğim bütün emeklere bakınca, Gördüm ki, hepsi boş ve rüzgarı kovalamaya kalkışmakmış. Güneşin altında hiçbir kazanç yokmuş.

2. beygirler

26 Süleyman savaş arabalarıyla atlarını topladı. Bin dört yüz savaş arabası, on iki bin atı vardı. Bunların bir kısmını savaş arabaları için ayrılan kentlere, bir kısmını da kendi yanına, Yeruşalim'e yerleştirdi.

28 Süleyman'ın atları Mısır ve Keve'den getirilirdi. Kralın tüccarları atları Keve'den satın alırdı. 29 Mısır'dan bir savaş arabası altı yüz, bir at yüz elli şekel gümüşe getirilirdi. Bunları bütün Hitit ve Aram krallarına satarlardı.

- 2.Samuel 8:4

- Davut'un zamanında 100 at arabası ve 1.400 beygir vardı,

- Süleyman'ın zamanında: 1400 at arabası ve 40.000 beygir

Mezmur 20:7

"Bazıları savaş arabalarına, bazıları beygirlerine güvenirler; bizler gene, Allahımız olan RAB’bin adını çağırıyoruz."

- beygirlerin yanında Süleyman her zaman bir ordu hazır tutardı. Bu gene Rabbin istediği değildi – ne zaman gerekirse, her hane erkek çocuklarını savaşa gönderecekti.

- Rab Israil halkına güvenlik konusunda da söz vermişti. “Eğer benim buyruklarımı tutarsanız, antlaşmadan kıra çıkmazsanız, ben sizi düşmanlardan koruyacam"

Yasa 28:7

"RAB size saldıran düşmanlarınızı önünüzde bozguna uğratacak. Onlar size bir yoldan saldıracak, ama önünüzden yedi yoldan kaçacaklar.

3. kadınlar

Atayacağınız kral yüreğinin RAB'den sapmaması için çok kadın edinmemeli

(diplomatik yol: bütün krallardan bir kızı alıp barışı aramak)

(1) birinci sebep: gene barışı sağlamak için diplomatik yola başvurmak:

kralar bütün komşu devletlerden karı alırdılar – onlar birer garantsya idi

- mesela: Suriye kralının kızı onda oldu mu, Suriye kralı kolay kolay saldırmayacak, onun kızını öldürmesinler diye.

- güvende olmak için ne kendi gücüne (beygirler) ne de kendi aklına (Kadınlar) güvenme.


(2) ikinci sebep: onlar seni saptırmasınlar -

- mesele değil Rab kadınları suçlasın – ama bunların hepsi putperest idiler

- böyle evlilikler olduktan sonra, sen mecbursun dünürlerinin gönlünü yapasın

- onların kızı istediği putları senin sarayına sokacak - cins kök meselesi


B. putperestliği kralın sarayına getirdi

1.Krallar 11:1-6

Kral Süleyman firavunun kızının yanısıra Moavlı, Ammonlu, Edomlu, Saydalı ve Hititli birçok yabancı kadın sevdi. 2 Bu kadınlar RAB'bin İsrail halkına, "Ne siz onların arasına girin, ne de onlar sizin aranıza girsinler; çünkü onlar kesinlikle sizi kendi ilahlarının ardınca yürümek üzere saptıracaklardır" dediği milletlerden idiler. Buna karşın, Süleyman onlara sevgiyle bağlandı.

3 Süleyman'ın kral kızlarından yedi yüz karısı ve üç yüz cariyesi vardı. Karıları onu, yolundan saptırdılar. 4 Süleyman yaşlandıkça, karıları onu başka ilahların ardınca yürümek üzere saptırdılar. Böylece Süleyman bütün yüreğini Tanrısı RAB'be adayan babası Davut gibi yaşamadı.

5 Saydalılar'ın tanrıçası Aştoret'e ve Ammonlular'ın iğrenç ilahı Molek'e taptı. 7 Yeruşalim'in doğusundaki tepede Moavlılar'ın iğrenç ilahı Kemoş'a ve Ammonlular'ın iğrenç ilahı Molek'e tapmak için bir yer yaptırdı. 8 Putlarına buhur yakıp kurban kesen bütün yabancı karıları için de aynı şeyleri yaptı.

6 Böylece RAB'bin gözünde kötü olanı yaptı, RAB'bin yolunda yürüyen babası Davut gibi tam anlamıyla RAB'bi izlemedi.

1. Süleymanın ikinci bir sebebi vardı: sevgiyle bağlandı

- 700 karı - çoğu politik amacıyla - ama 300 cariye: onlar artık sadece zevk için

- nasıl olabilir, dünyanın en akıllı, bilgili ve hikmetli adam kadınlara kurban gitsin – günahlarin en korkuncunu yapsın: putperestlik

- Davudun sekiz karısı vardı – ama hepsi Israilli idiler -

- Kutsal Kitap evlilğe cok fazla önem veriyor – onu Allahla kendi halkıyla olan bağlantısına benzetiyor

- ama gene de Allaha olan sevgimiz birinci yer alması lazım – kaç kişi eşlerine boyun eğiyorlar - “Eh, karım istemiyor... Naapalım şimdi, aramızda kavga mı olsun?”

2. Rabden uzaklaşmak adım adım oluyor


ve bu sırayı imanlının hayatında da görüyoruz:


(1) yakınlık: bir hijada bir gün çok derin uçurum gördüm – onun yanında iken ne yapacan? - akılsız bir kişi diyecek: "Dur bakalım: ne kadar yaklaşabilirim ve düşmeyeyim"

- akıllı kişi diyecek: "Ne kadar uzak durabilirim?"


(2) kompromis: bir anlaşmaya varıyorsun – ne siz beni rahatsız ediyorsunuz, ne de beni sizi rahatsız edecem – ama olmuyor: sen düşmanı çağırdın ve sonra anlaşma istiyorsun


(3) katılmak: her şey birinci kereye kadar – bir kere yaptın mı, Şeytan diyecek: “Gördün mü, denedin ve kötü bir şey olmadı. Boşuna korktun – devam et balim...”


(4) en sonunda değişmek: bambaska kişi oldun, dünyanın en büyük krallarından olan Süleyman artık karılarına esir düştü - o ufak temalarda karar verirdi, ama en büyük konularda karıları kumanda verirdi

3. kendi kendimize soralım

- gençler: ahbaplarınız kim? -

- kadınlar: sizin kafanızda kimin sesi duyuluyor: ananınzın mı, cinsinizin mi – yoksa Mesihin sesi mi. Kimi daha fazla sesleyeceniz: komşularınıza mı, yoksa toplantının güdücülerine mi?

- erkekler: imansız bir ahbabın senden küçük bir borç istiyor ona verecen mi? Toplantıdan bir kardeş senden aynısını istiyor, verecen mi?

2.Korintliler 6:14-16

İmansızlarla birlikte uygunsuz bir bondruğa girmeyin. Çünkü doğrulukla haksızlığın ne ortaklığı olabilir ki? Ve aydınlıkla karanlığın ne beraberliği olabilir? Mesihle Beliyal'ın ne uygunluğu olabilir? Ya da, bir imanlının imansız bir kişide ne payı olabilir? Ve Allahın evi putlarla ne birliği olabilir? Ama biz yaşayan Allahın eviyiz.

- Süleyman hem aydınlığı, hem de karanlığı sevdi, hem Rabbe, hem de 'Beliyala' taptı, hem Allahın evini yaptı hem de putlara ev yaptı.


C. Israil halkının bölünmesi için temel koydu

1.Krallar 11:9-13

İsrail'in Tanrısı RAB, kendisine iki kez göründü ve 'Başka ilahlara tapma!' demişti. Buna karşın, Süleyman RAB'bin yolundan saptı ve O'nun buyruğuna uymadı. Bu yüzden RAB Süleyman'a öfkelenerip dedi:

11 "Seninle yaptığım antlaşmaya ve kurallarıma bilerek uymadın. Onun için krallığı elinden alacağım ve görevlilerinden birine vereceğim" 12 "Ancak baban Davut'un hatırı için, bunu senin yaşadığın sürede değil, oğlun kral olduktan sonra yapacağım. 13 Ama oğlunun elinden bütün krallığı almayacağım. Kulum Davut'un ve kendi seçtiğim Yeruşalim'in hatırı için oğluna bir oymak (cins) bırakacağım."

D. Yarovam Süleyman'a karşı ayaklanıyor

1.Krallar 11:26-40

26 Efrayim oymağından Yarovam Kral Süleyman'a karşı ayaklandı. Yarovam Süleyman'ın görevlilerindendi. Annesi Serua adlı dul bir kadındı.

27 Yarovam'ın krala karşı ayaklanmasının öyküsü şöyleydi: Süleyman Millo'yu yaptırıp babası Davut Kenti'ndeki surların gediğini kapatmıştı. Yarovam çok yetenekli biriydi. Süleyman bu genç adamın ne denli çalışkan olduğunu görünce, Yusuf soyunun bütün ağır işlerinin sorumluluğunu ona verdi.

29 Bir gün Yarovam Yeruşalim'in dışına çıktı. Yolda Şilolu Peygamber Ahiya ile karşılaştı. Ahiya yeni giysisini giymişti. İkisi kent dışında yalnızdılar.

30 Ahiya üzerindeki giysiyi yırtıp on iki parçaya ayırdı ve Yarovam'a dedi: "On parçayı kendine al. Çünkü İsrail'in Tanrısı RAB diyor ki: 'Ben, Süleyman'ın elinden krallığı alıp on oymağı sana vereceğim.

32 Ama kulum Davut'un ve İsrail oymaklarının yaşadığı kentler arasından seçtiğim Yeruşalim Kenti'nin hatırı için bir oymağı onda bırakacağım.

33 Çünkü Süleyman bana sırt çevirip Saydalılar'ın tanrıçası Aştoret'e, Moavlılar'ın ilahı Kemoş'a ve Ammonlular'ın ilahı Molek'e taptı. Kurallarıma, ilkelerime uyup gözümde doğru olanı yapan babası Davut gibi yollarımı izlemedi.

34 Ama buyruklarıma, kurallarıma bağlı kalan, seçtiğim kulum Davut'un hatırı için Süleyman'ın elinden bütün krallığı almayacağım. Yaşamı boyunca onu önder yapacağım. Ancak krallığı oğlunun elinden alıp on oymağı sana vereceğim. Orada bulunmak üzere seçtiğim Yeruşalim Kenti'nde kulum Davut'un soyu yok olmasın diye, Süleyman'ın oğluna bir oymak bırakacağım.

37 Sana gelince, seni İsrail Kralı yapacağım. İsrail'i dilediğin gibi yöneteceksin. Kulum Davut gibi isteklerimi yerine getirirsen, kurallarıma ve buyruklarıma uyarsan, gözümde doğru olanı yaparsan, yollarımı izlersen, seninle birlikte olacağım. Davut'a yaptığım gibi senin için de güçlü bir hanedan kurup İsrail'i sana vereceğim. Süleyman'ın günahından ötürü Davut soyunun gururunu kıracağım, ancak sonsuza dek değil.'"

40 Süleyman Yarovam'ı öldürmeye çalıştı. Ama Yarovam Mısır'a kaçıp Mısır Kralı Şişak'a sığındı. Süleyman'ın ölümüne kadar orada kaldı.

E. Süleyman'ın Ölümü

41 Süleyman'ın krallığı dönemindeki öteki olaylar, bütün yaptıkları ve bilgeliği Süleyman'ın tarihinde yazılıdır. 42 Süleyman kırk yıl süreyle bütün İsrail'i Yeruşalim'den yönetti. 43 Süleyman ölüp atalarına kavuşunca babası Davut Kenti'nde gömüldü. Yerine oğlu Rehavam kral oldu.

- üç kral kirkar sene krallık sürdüler: Saul – Davut – Süleyman

- Süleyman aynı zaman Israil devletinin en yüksek noktasını gösteriyor, aynı zaman onun yavaş yavaş düşmesinin başlangıcıdır.

- problem nerede idi: Rab Israili çağırdı farklı olsunlar – ama Süleyman bütün devletler gibi olmasını sağladı: danıklar (vergiler) ödemek – angarya (zorla işletirmek) – ordu – büyük gösteriş, nağmelik – diplomatsya

Son:

- Süleyman bize örnek olsun:

Matta 16:26

Bir adam bütün dünyayı kazanıp da kendi canını kaybederse, ona ne fayda? Zaten insan kendi canına karşılık olarak ne versin ki!


- Israil halkı bütün dünyayı kazanmıştı – ama canını, ruhunun özünü artık kaybetmişti...