Eski Antalaşma’yı ne için okuyalım?

1. Çünkü İncil bize öyle öğretiyor -

• 2.Timoteyus 3:16,17 - " Kitabı-Mukaddes'in hepsi Allahın soluğundan geliyor ve öğretirmek, günahları göstermek, hayatımızı düzeltirmek ve doğruluk yolunda terbiye etmek için faydalıdır. Öyle ki, Allah adamı tamam olsun, her iyi iş için hazır olsun."

• 2.Petrus 1:20,21 - " Başta şunu bilin: hiç kimse Kutsal Kitapta hiç bir peygamberliği kendi kafasına göre açıklayamaz. Çünkü peygamberlik hiç bir zaman insanın istemesiyle ortaya gelmedi. Ama Kutsal Ruh kişileri önterdi de öyle Allah'tan konuştular."

2. Çünkü onda İsa Mesih'i görüyoruz -

• Yuhanna 5:39 - " Kutsal Kitabı araştırıyorsunuz, çünkü sanıyorsunuz, onda sonsuz yaşama sahip olacanız. Ama o, benden için şahitlik ediyor."

• Luka 24:27 - " Sonra Musa ve bütün peygamberlerden tutup bütün Kutsal Kitap'ta kendisinden için ne kadar şeyler yazılmışsa, onlara açıklamaya başladı."

• Apo.İşleri 28:23 - "Pavlus... sabahtan akşama kadar çalıştı, hem Musa'nın Kanun kitaplarından, hem de peygamberlerin kitaplarından onları İsa'dan için inandırsın."

3. Çünkü onda Kutsal Ruh (Mesihin Ruhu) konuştu -

• 1.Petrus 1:11 - "Onların içinde Mesihin Ruhu vardı. O Ruh, Mesihin çekilerini, hem de onun arkasından gelecek şanlılığını önceden bildirirdi....

• Luka 4:18 (Yeşaya 61:1) - "'Rabbin Ruhu benim üzerimdedir: Çünkü beni meshetti, fukaralara iyi haberi getireyim diye. Beni yolladı, mapusta olanlara 'çıkabilirsiniz' ve körlere 'göreceğiniz' ilan edeyim diye, ezilenleri serbest edeyim diye, Rabbin sevinç ve kurtuluş senesini ilan edeyim diye.'"

4. Çünkü onda Allahın kuvvetini görüyoruz -

• Matta 5:18 - "Musa'nın kanunundan en ufak harf ya da en ufak çizgi bile asla kaybolmayacak. Her şey yerine gelmeden, gök ve dünya yok olmayacak."

• Mezmur 77:11 - " Rabbin işlerini hatırlıyorum, eski zamanlarda yaptığın mucizelerini hatır­lıyorum."

5. Çünkü o imanımızı kuvvetlendiriyor -

• eski imanlıları gördüğümüz zaman :

İbraniler 11:38,40 - "Dünya onlara layık değildi! ... Ama Allah bizim için daha iyi bir şey hazırlamıştı, öyle ki, onlar biz olmadan tamamlanmış duruma gelmesinler.”

• yazıların yerine geldiğini gördüğümüz zaman :

Mezmur 22 (ayet 7, 9, 14, 15, 18, 22, 24)

6. Çünkü ondan bile insanlara İsa'nın müjdesini anlatabiliriz -

• Apo. İşleri 8:35 - "Filip de o ayetten başlayarak ona İsa'yı bildirmeye başladı."

7. Çünkü o bize Allahın aklını öğretiyor -

• Mezmur 119:99 - "Bütün ustalarımdan daha çok biliyorum, çünkü senin öğrettiklerin üzerinde düşündüm."

8. Çünkü o imanlı hayatımızı kökleştiriyor -

• Mezmur 1:2-3 - "Ama zevkini RAB'bin kanunundan alır, ve gece gündüz bu kanun üzerinde düşünür. O, akar sular kenarına dikilmiş ağaç gibidir, yemişini zamanında verir, ve yaprakları hiç solmaz, her yaptığını başarır."

Kitabı-Mukaddes'in parçaları

Eski Antlaşma’nın kitapçıklarını öğrenelim.

Onlar hepsi aynı türden değildir; başka başka temalar var, Başka başka anlatım metodları var.

İlk beş kitap Musa’nın kitaplarıdır. Dünyanın yaratılışından Musa’nın ölümüne kadar anlatıyorlar. Orada en önemli konu, Allah Kanununun verilmesidir. Onun için bu beş kitapçığa ‘KANUN kitapçıkları’ diyoruz.

Onun arkasından, İsrail’in bütün tarihini anlatan 12 kitapçık geliyor. Musa’nın ölümünden sonra güdüclük yapan Yeşu’dan başlayarak, Babil Sürgünlüğü’nden sonraki dönüş zamanını kaplıyor. Onun için onlara ‘TARİH kitapçıkları’ diyoruz.

Üçüncü grup kitapçıklar çok farklıdır. Burada ne zaman yazıldıkları ya da hangi zaman anlatırdıkları mesele değildir. Bu grupta 5 kitapçık var, hepsi de menzume yani ‘stihotvorenie’ biçiminde yazılmıştır. Burada en büyük konu, insan yeryüzünde ve Allahın önünde nasıl yaşasın temasıdır. İnsan, doğru karar vermeye, hikmetli davranmaya çağrılıyor. O yüzden bu 5 kitapçığa ‘HİKMET kitapçıkları’ diyoruz. Bunun arasında Mezmurlar kitabı da var (başka adı Zebur’dur). Onda İsrail halkının ilahileri yazılıdır. 150 mezmurdan ancak 73’ü (demek yarısı) Davut’tandır.

Son iki grup kitapçıklar peygamberler tarafından yazılan kitapçıklardır. Peygamberlerin en büyük görevi, İsrail halkını yaptıkları günahları için azarlamak ve gelecek olaylar için uyarmaktır. Kitap yazan 16 peygamber var. Bunların arasından Yeremya peygamberinin iki tane kitapçığı bulunuyor. Tabii ki, onların dışında da çok büyük işler yapan, ama kitapları olmayan peygamberler de var (Samuel, Natan, İlyas ve Elişa gibi). Peygamberlerin kitapçıkları uzunluklarına göre iki grupa ayrılır: ‘BÜYÜK PEYGAMBERLER kitapçıkları’ (5 tane) ve ‘KÜÇÜK PEYGAMBERLER kitapçıkları’ (12 tane). Bu kategoriler ancak kitapçığın uzunluğuna göre yapıldı, değil kişinin önemine göre.

Demek Eski Antlaşmada beş grup kitapçık var. Onların sayılarını arka arkaya yazdık mı, 5-12-5-5-12 çıkıyor. Onu bir telefon numarası gibi öğrenelim:

ESKİ ANTLAŞMA (5-12-5-5-12)

Not: Aynı dört kategori kitap Yeni Antlaşmada da buluyoruz:

YENİ ANTLAŞMA (4-1-13-8-1)

Not: Türkçenin yeni Kutsal Kitap çevirisinde kimi kitapçık adlarını farklı olarak geçiyor:

Yeni ad	Eski ad
Yaratılış	Tekvin
Çölde Sayım	Sayılar
Yasanın Tekrarı	Tesniye
Süleymanın Özdeyişleri	Süleymanın Meselleri
Derlemeci	Vaiz
Ezgiler Ezgisi	Neşideler Neşidesi
Yeşaya	İşaya
Yeremyanın Ağıtları	Yeremyanın Mersiyeleri
Ovadya	Obadya
Sefanya	Tsefanya

Yahudilerin Eski Antlaşma Kitabı

Yahudiler Allahın Sözü olarak, tabii ki, sadece Eski Antlaşma'yı kabul ediyorlar. Ona 'Tanah' diyorlar. O kitabının içinde aynı kitapçıklar bulunuyor ama onların dizilişi farklıdır.

Birinci parça: TORA (Tevrat – Musa'nın beş kitabı)

İkinci parça: NEVİ'İM (Peygamberler)

Üçüncü parça: KETUVİM (Yazılar = öbür kitaplar)

Eski Antlaşmanın zamanları