- Rabbin Duası Serisi -

Dua ettiğiniz zaman, aynı boş lafları tekrarlayıp durmayın. Allahsız milletler öyle yapıyorlar. Sanıyorlar ki, çok laf yaptılar mı, Allah onları işitecek. Onun için, onlar gibi olmayın. Babanız biliyor neye ihtiyacınız var, siz O´ndan dilemeden önce bile.

Onun için siz şöyle dua edin:

"Gökteki Babamız!
Senin adın kutsal bilinsin.
Senin krallığın gelsin.
Senin istediğin olsun - gökte nasıl olursa,
yeryüzünde de öyle olsun.
Bize bugünkü ekmeğimizi ver.
Bize karşı borçlu olanları bağışladık, Sen de aynı onun gibi bizi bağışla.
Bizi denemeye koyma, ama kötü olandan kurtar.
Çünkü krallık, kuvvet ve şan sonsuzlara kadar Senindir.
Amin."

Yıllar önce bu dua ilahi olarak da çıktı. Arasıra bu ilahiyi söylüyoruz. İlahinin sözleri şöyledir:

Bu ilahi sözleri bugünkü Kutsal Kitap çevirisine dayanmıyor. Bu ilahi sözlerini kardeşler daha eski İncil çevirilerine bakarak yaptılar. İlahi sözleriyle bugünkü İncil çevirisi arasında iki önemli fark görüyorum.

1) İlahide "denenme" sözü kullanıldı, ama İstanbul´da çıkan yeni çeviri Kutsal Kitap "ayartılma" sözü kullanıyor. 2) İlahide "kurtar bizi kötülükten" denildi, yeni Kutsal Kitap´ta "bizi kötü olandan kurtar" deniliyor.

Bu iki değişikliğe çok seviniyorum. Okuduğumuz ayetleri anlamamız için bu değişiklikler çok yararlı. Nedenini size gösterecem.

İncil´deki Yakup mektubunun birinci bölümünü açıp 12´nci, 13´üncü ve 14´üncü ayetleri okuyalım.

Ne mutlu denemeye dayanan adama. Çünkü tamam bulundu mu, yaşam tacını alacak. Rab o tacı kendisini seven kişilere söz verdi. Olamaz Allah kötülük için denensin, ve kendisi de hiç kimseyi öyle denemiyor. O zaman, kişi denendi mi, hiç kimse demesin 'Allah tarafından deneniyorum'. Hayır, herkesin kendi isteği onu çelip kandırıyor ve o zaman kişi deneniyor.

"Ne mutlu denemeye dayanan kişiye! Denemeden başarıyla çıktığı zaman Rab'bin, kendisini sevenlere vaat ettiği yaşam tacını alacaktır. Ayartılan kişi, «Allah beni ayartıyor» demesin. Çünkü Allah kötülükle ayartılmadığı gibi, kendisi de kimseyi ayartmaz. Herkes kendi arzularıyla sürüklenip aldanarak ayartılır."

12´nci ayette "deneme" sözcüğü kullanılıyor, 13´üncü ve 14´üncü ayetlerde ise "ayartılma" sözcüğü kullanılıyor. "Denenme" ile "ayartılma" arasında önemli bir fark var.

Türk Dil Kurumu´nun sözlük kitabı "deneme" sözcüğünü şöyle tanıtıyor:

"Deneme", değerini anlamak için, gerekli niteliği taşıyıp taşımadığını bulmak için bir insanı sınamak, tecrübe etmek anlamına gelir.

"baştan çıkartırmak, doğru yoldan saptırmak, kandırmak, birini çalıştığı yerden ayırıp başkasının yanında çalışmaya kandırmak."

Demek ki, denenmek, imtihan olunmak, ispit olunmak, tecrübe olunmak, sınavdan geçirilmek anlamına gelir. Allah insanı bazen deniyor, insana değerini göstermesi için şans veriyor. Bir insanın adı "Allahsever" ise, Allah, bu insanı dener, bu kişide gerçekten Allah sevgisi var mı diye onu imtihan eder. Bunun en güzel örnekleri Eyüp peygamber ve İbrahim peygamberdir. Eyüp yedi çocuğunu ve üç kızını bir günde kaybetmiş, bunlardan başka bütün varını yoğunu da kaybetmiş. O zaman ne demiş? "Bu dünyaya çıplak geldim, çıplak gidecem. Rab verdi, Rab aldı, Rabbin adı şanlansın!" demiş.

İbrahim de denenmeden başarılı olarak çıktı. Allah ona, çocuğunu kurban olarak sunmasını söyledi. İbrahim ne yaptı? Kimseye sormadan, sabah erken çocuğuyla birlikte yola çıktı. Allaha güvendi ve çocuğunu sunmak için bütün hazırlıklarını tamamladı. Çocuk bağlanmıştı, bıçak da hazırdı. Son anda Allah bir melek gönderdi. Melek İbrahim´e "Çocuğunu kesme!" dedi. Çocuğunun yerine ona bir koç gösterdi. İbrahim´in güveni ve itaati (sözdinlerliği) bugüne kadar bize örnek olarak gösteriliyor. İbrahim denendi, tecrübe olundu ve değerli çıktı.

Allah bizi de deniyor, tecrübe ediyor, bize gösteriyor ki, bize güveniyor. Değerimizi artırmak istiyor.

Ayartmak başkadır. Ayartmak değil Allahtan. Ayartmak şeytandan ve şeytanın yardımcılarından gelir. Şeytan ayartıcıdır, kandırandır, kötü yollara sürüklemek için elinden geleni yapandır. Şeytan en çok şunu istiyor: bizim değil Allahı, ama başkasını sevmemiz ve, değil Allaha hizmet etmemiz ama başkasına hizmet etmemizdir. Bu yolda şeytan bizi kandırmak istiyor. Ayartmanın binbir çeşidi var, ama istenilen şey her zaman birdir: imanlıları doğru yoldan çıkarmak, saptırmak, onları İsa Mesih´ten ve imanlı kardeşlerden soğutmak, imanlıların ya büyüklemeye kapılmalarını ya da korku ve umutsuzluğa düşmelerini sağlamaktır.

Bazen denenme ve ayartılma birbirine çok yakın olur, sanki Allah ve şeytan hemen hemen aynı anda işler. Bir örnek vereyim: Aden bahçesinde Allah "İyiyle kötüyü bilme ağacını" yarattı. Adem´i ve Havva´yı denemek için, yani bilsin ki, insanlar Ona güveniyorlar mı, güvenmiyorlar mı? Onu her şeyden daha fazla seviyorlar mı, sevmiyorlar mı? bunu ortaya çıkarmak için Allah insanlara o ağacın meyvesinden tatmayı yasak etti. Allahın isteği, Adem ve Havva´nın bu denenmeden başarılı çıkmalarıydı. Şeytan da Havva´ya bu ağacı gösterdi, ona söyledi ki, bu ağacın meyvesi çok değerlidir. Havva´yı kandırmaya, onu ayartmaya çalıştı. Sonda ne oldu, biliyoruz. Adem ve Havva, her ikisi de ispitten, imtihandan başarılı çıkmadılar, ayartıldılar. Şeytanı dinlemeyi seçtiler. Demek ki, o ağacın meyvesi onların denenmesine yarayacaktı, ama onların ayartılmalarına neden oldu. Karar insanındı, sorumluluk da insanındı.

Değil yalnız Adem ve Havva, bizler de zaman zaman denenmeden geçeriz. Aynı zamanda şeytan ve onun yardımcıları durmadan bizi kandırmaya, bizi ayartmaya çalışırlar.

Denenme ile ayartılma arasındaki farkı öğrendikten sonra, şimdi bu temayı ele alan birkaç İncil ayetine bakalım:

"Kardeşlerim, türlü çeşit denemelere düştünüz mü, onu bütün sevinç sayın. Bilesiniz ki, imanınız denendi mi, sabırı meydana getiriyor."

Yakup, imanlılara, denenmelerinin yararını gösteriyor. Denenmeler bizde dayanıklılık yaratır, denenmeler bizi Rabbe bağlar, denenmeler Rabbe olan bağlılığımızı ve sevgimizi göstermeye şans verir.

"Ne mutlu denemeye dayanan kişiye. Çünkü tamam bulundu mu, yaşam tacını alacak. Rab o tacı kendisini seven kişilere söz verdi."

Denenmeden geçmek bazen çok zordur. Bunun için Yakup, denenmeye dayanmaktan söz eder. Denendik mi, değil kolay gelen yolu, çakıllı ve dikenli yolu seçmek zorunda kalabiliriz. Allahı seviyoruz. Bunun için bazen saygımızdan ve onurumuzdan vazgeçmemiz lâzım. İnsanlara Mesih´i anlattık mı, olabilir dışlanırız, işimizi kaybederiz, çeşit çeşit sıkıntıdan geçeriz. Çabuk para elde etmek için şansımız çıkar, ama Gökteki Babamıza olan sevgimizden dolayı bu şansımızdan vazgeçeriz. Yalnızlıkla, parasızlıkla, açlıkla, hastalıkla, kötülenmekle, maytaplanmakla, korkutulmakla, hayalkırıklığıyla denenebiliriz. O zaman Gökteki Babamıza sığınmamız ve dayanmamız lâzım. Bizi sevmeyen bir kişiyi kötülemek için şansımız çıkar, ama Rab bize "öcünüzü bana bırakın" der ve biz susmalıyız. Susmak o zaman bizim için zor bir denenme olabilir.

Rabbi sevlere, denenmelere dayananlara, bu denenmelerden başarılı çıkanlara Rabbin kendisi yaşam tacını söz veriyor.

Peki, bazen bir denenmeden başarılı çıkmıyoruz. Bunu anladık mı, ne yapmalıyız? Her şeyden önce Rabbimize dönmeli ve Ondan af dilemeliyiz. Sormalıyız: denenmeden neden başarılı çıkmadık? Aynı başarısızlığın tekrar başımıza gelmemesi için sağlıklı kararlar almalıyız. Rabbe, "ispiti kazanmadık" diye açık açık söylemeliyiz. "Sınıfı tekrarlamaya ve sonra gene aynı ispitten geçmeye hazırız" demeliyiz. Daha sonra başımıza gelen denenmeler ve ispitler için Rabbin yardımını dilemeliyiz. Bir iki kardeşe haber verip onların dua arkalamasını istemekte de çok yarar var. Bir denemede başarı kazanamamışsak, tabii ki, üzülüyoruz. Ama bir iki ispitte başarısız olursak, bu demek değildir ki, okuldan kaydımızı sildirmeliyiz. Rab da kaydımızı sildirmez. Öğrenmeye, dayanmaya devam edecez. Elçi Yakup´un sözüne göre yaşam tacı bizi beklemektedir.

"Olabilir, dakkada kısa bir vakıt için türlü çeşit denemelerde lâzım üzülesiniz. Ama gene de seviniyorsunuz."

Acı ve sevinç birbirine zıt olan iki şey değil midir? İncil Kitabına göre İsa Mesih uğruna çektiğimiz acı ve sevinç beraber gider. Acı var, ama bu acıda Mesih bize çok yakındır, yardımcımızdır. Onun bizi avuturmasıyla, Onun bize değer vermesiyle, Onun bizi sonsuz bir sevgiyle sevmesiyle seviniriz, bir de sevinçle coşarız.

İncil bize, denenmelerde ayık ve uyanık kalmamızı söyler. Aynı zamanda denenmelerden korkmamalıyız, çünkü Rabbin kendisi bizi denenmelerden kurtaracak.

"Sizin başınıza henüz öyle bir hal gelmedi ki, öbür insanlara da aynısı gelmesin. Allah da sadikandır. O izin vermeyecek, siz öyle bir denemeye düşesiniz, hani taşıyabileceğinizden daha büyük olsun. Ama deneme ile birlikte aynı zamanda bir çıkış yolu da hazırlayacak. Öyle ki, onu taşıyabilesiniz."

Okuduğumuz son ayete göre herkes çeşitli denemelerle karşılaşıyor. Aynı zamanda Gökteki Babamız bilir, kuvvetimiz ne kadardır, nelere dayanabiliyoruz. Kuvvetimizi aşacak sekilde denenmemize izin vermez.

"Ayartılan kişi, «Allah beni ayartırıyor» demesin. Çünkü Allah kötülükle ayartılmaz, kendisi de kimseyi ayartırmaz. Herkes kendi arzularıyla sürüklenip aldanarak ayartılır."

Daha önce de dediğim gibi, Allah kimseyi ayartırmaz, kimsenin kötülüğünü istemez, kimseyi kandırmaz, kimsenin alnına ayartılmayı, günaha düşmeyi yazmaz. Ayartılırsak bu, kendi sorumluluğumuzdur. Çünkü şeytanın sesine kulak vermişiz, şeytana uymuşuz, şeytanın hizmetçileriyle işbirliği yapmışızdır. Kendi tabii benliğimizin arzuları da çoğu vakıt şeytanın tam işine gelir. Tabii benliğimizin arzuları bizi kontrol etti mi, aldanarak ayartılırız, şeytanı güldürürüz. Bunun için Apostol Pavlus Galatiyalı imanlılara şöyle diyor:

"Ama ben diyorum ki, Ruhla yaşayın. O vakıt beden tabiyetinin istediklerini yerine getirmeyeceksiniz." (Galatiyalılar 5: 16-17)

Demek ki, sorumluluğumuz, her zaman kendimizi Rabbe vermemiz ve Kutsal Ruh´un güdücülüğünde kalmamızdır. Aynı zamanda İsa Mesih bize, ayartılmayalım diye uyanık durup dua etmemizi söylüyor:

"Uyanık durun ve dua edin, denemeye düşmeyesiniz. Ruh istekli, ama beden zayıftır."

Ayartılmamak için bütün kuvvetimizle karşı koyacaz. Almanca´da şöyle bir söz var: "Şeytana küçük parmağını uzatırsan, bütün elini kapar." Şeytana hiçbir şans bırakmamaya kararlı olalım. İsa Mesih´in bu temada öğrencilerine çok kesin sözler söyledi:

"Sağ gözün seni günaha soktu mu, onu çıkar at! Senin için daha iyi olacak, bedeninin bir parçası yok olsun, ne kadar bütün bedenin cendeme atılsın. Ve sağ elin seni günaha soktu mu, onu kes at! Senin için daha iyi olacak, bedeninin bir parçası yok olsun, ne kadar bütün bedenin cendeme gitsin."

Demek ki, ayartılmamak için elimizden geleni yapmalıyız, gözümüzün ya da elimizin pahasına olsa bile. Ayartılma meselesi çok ciddidir. Bunun için, bizim için korkunç olacak yerlerden, bizim için korkunç olacak durumlardan uzak kalalım. İmanlı kardeşlerimizi de korkunç durumlara sokmamaya, onları kışkırtmamaya dikkat edelim.

İsa Mesih´in kardeşi Yakup, imanlı kardeşlerine şöyle dedi: "Onun için Allaha boyun eğin. Şeytana karşı durun, o da sizden kaçacak." (Yakup 4: 7). Karşı durmak ve direnmek lâzım. Aynı zamanda şunu da bilmeliyiz: Her ne kadar dirensek de, her ne kadar istekli ve kararlı olsak da zayıfız. Şeytan bizden kat kat kuvvetlidir, hem de çok kurnaz ve çok uyanıktır. Ona karşı koymak için kuvvetimiz yetmez.

İmanlı küçük bir kıza sormuşlar: "Şeytan yüreğinin kapısını çaldı mı, ne yaparsın?" Küçük kız şöyle cevap vermiş: "Yüreğimde Allah yaşar. Şeytan yüreğimin kapısını çaldı mı, Allaha, ´kapıya Sen çık´ derim."

Şeytanı yenen Allah´tır. Şeytan kapımızı çaldı mı, bizi ayartmak için çalıştı mı, Gökteki Babamıza sığınmalıyız. Allaha dua ile yakınlamalıyz.

"Ayartılmamıza izin verme. Bizi kötü olandan kurtar. Çünkü krallık, kuvvet ve şan sonsuzlara kadar Senindir! Amin."

Düşmanımız bizi Babamız´dan ayırmak, soğutmak ister. Bizim duamız Babamızın bizi koruması, Babamızın, bizi Ondan ayırmak için çalışan şeytana engel olması içindir.

Nedir, kimdir ´kötü olan´? Gayet tabii ki, ´kötü olan´, değil herhangi bir kötülüktür. ´Kötü olan´, ayartıcı şeytanın ta kendisidir. Gökteki Babamız´dan başka hiç kimse bizi ´kötü olan´dan kurtaramaz.

Krallık, kuvvet ve şan Gökteki Babamız´ındır. O´dur sonsuzlara kadar şeytanı yenen, O´dur bizi şeytanın pençesinden ve cendemden de kurtaran. O´dur bütün dünyada olan imanlılar topluluklarını ayartıcı şeytandan koruyabilen.

"Amin" sözcüğü, bildiğimiz "emin" (ya da sigur) sözcüğü ile hısımdır ve hemen hemen aynı anlama gelmektedir. "Amin" dedik mi, daha önce söylediğimiz sözlere eminiz diyoruz, duadaki sözlerimizden caymayacaz. "Amin" demekle, ´Evet, Gökteki Babamız, Sana sığındık mı, Sen ayartılmamıza izin vermeyeceksin, buna eminim; şeytanın elinden Sen bizi kurtaracaksın, buna eminim; Senin kuvvetin ve şanın çok büyüktür, buna eminim; sonsuzlara kadar Sen egemen ve kral olacaksın, buna eminim, deriz.