Giriş: Dirilmiş İsa Mesih Tanrı’nın Misyon Stratejisini Bildiriyor

“Ama Kutsal Ruh üzerinize inince güç alacaksınız. Kudüs’te, tüm Yahudiye ve Samiriye’de ve dünyanın dört bir bucağında benim tanıklarım olacaksınız” (Elçilerin İşleri 1:8).

1) Kudüs’te

Pentikost gününde Kutsal Ruh’un kuvvetiyle dünyanın dört bir bucağından insanlar Müjde’yi duydular (Elçiler 2:1-11). Petrus’un konuşmasından sonra 3000 kişi topluluğa katıldı (Elçiler 2:40-42). Dünyanın dört bir bucağından insanların topluluğa katıldığı yazılmıyor. Ama büyük olasılıkla vardı. Bu insanlar Kudüs’te kalıp Mesih’in yolunu öğrendikten sonra memleketlerine dönüp Müjde’yi orada yaymış olabilirler.

“Rab de her gün yeni kurtulanları onların arasına katıyordu” (Elçiler 2:47).

Sakat dinlencinin iyileştirilmesi ve Petrus’un konuşmasından sonra “konuşmayı dinlemiş olanların birçoğu iman etti. Böylece imanlı erkeklerin sayısı beş bine ulaştı” (Elçiler 4:4-5). Topluluğa katılanların sayısı giderek arttı (Elçiler 5:12-14).

Yedi yardımcının seçilmesi ile elçiler sosyal yardım işlerinden kurtuldular ve kendilerini “duaya ve Tanrı sözünü yayma işine” adadılar (Elçiler 6:4). “Kahinlerden birçoğu da iman çağrısına uyuyordu” (Elçiler 6:7).

İstefan’ın öldürülmesi Afrikalı (Kirene ve İkenderiye’den) ve Türkiyeli (Kilikya ve Asya ilinden) Yahudiler İsa’yı yücelten mucizeleri yapan İstefan’ı taşa tutarak öldürdüler. Bu insanların bagajlarını tutan Saul İstefan’ın nasıl öldüğünü unutamadı. Kudüs’teki inanlılara karşı korkunç eziyet yaptı (Elçiler 7:54-8:2).

2) Samiriye’de

Eziyette dağılan inanlıların arasında 7 yardımcıdan Filipus İsa’yı Samiriye kasabasında tanıttı. Kötü ruhları kovdu felçli ve sakat insanları iyileştirdi (Elçiler 8:5-8). Samiriyeliler’in Pentikostu Petrus ve Yuhanna Samiriyeli inanlıların Kutsal Ruh’u almaları için dua etti (Elçiler 8:14-15).

3) Dünyanın dört bir bucağında

Etiyopyalı Tanrı Filipus’u Gazze’ye inen yola Etiyopyalı kraliçenin vezirine gönderdi. Filipus Müjde’ye inanan adamı vaftiz etti (Elçiler 8:26-40).

Saul’un İman Etmesi Saul’un Şam yolunda İsa’yı görmesi onun Milletlerin Elçisi Pavlus’a dönüşmesinin başlangıcıydı. Misyon için çok önemli bir olay (Elçiler 9:1 19). Pavlus İsa’nın adını “diğer uluslara, krallara ve İsrail oğullarına duyurmak üzere” Tanrı’nın seçmiş olduğu bir araçtı (instrumenti) (Elçiler 9:15).

Yahudiye’de Petrus’un Yahudiye’de müjdelemesi sırasında Eneas’ın şifa bulması ve Tabita’nın ölümden dirilmesi orada birçok kişinin İsa’ya iman etmesine yol açtı (Elçiler 9:32 42).

Yahudi, yarı Yahudi olan Samiriyeliler ve Yahudi inancını kabul edenlerin dışındaki insanlar

Kutsal Ruh özel bir görümle Petrus’un Romalı yüzbaşı Kornelyus’un yanına gitmesine buyruk verdi. Milletlerin Pentikostu: Kornelyus’un evinde toplanan insanların üzerine onlar Petrus’un sözünü daha dinlerken Kutsal Ruh indi (Elçiler 10:44-47).

Antakya’daki Misyon Topluluğunun Kurulması

İstefan’ın öldürülmesinden sonra dağılan imanlıların bazılarının Antakya’ya gidip Yahudi olmayan Grekler’e İsa’nın Müjdesini duyurdular. Bu gerçek misyondu. Kendi kültürlerinin dışında olan insanlara Müjdeyi duyurdular. “Çok sayıda kişi inanıp Rab’be döndü.” Kudüs’teki topluluk Barnaba’yı Antakya’ya gönderdiler. Barnaba Kıbrıslı bir Yahudi (Elçiler 14:36-37) bu misyona uygun bir misyonerdi. Sonra daha Saul adıyla tanınan Pavlus’u aradı ve Antakya’daki işe kattı (Elçiler 12:20-26).

Misyon

Oruç tutarlarken toplulukta Kutsal Ruh “Barnaba’yla Saul’u kendilerini çağırmış olduğum görev için bana ayırın” dedi (Elçiler 13:1-3). Kıbrıs’a ve sonra Türkiye’ye misyoner olarak gittiler. Perge’de Yahudiler Rab’bin sözünü istemeyince Pavlus öbür milletlere gideceğini söyledi (Elçiler 13:46-47). Öbür milletlerden olanlar sevindiler ve “Sonsuz yaşam için belirlenmiş olanların hepsi iman etti (Elçiler 13:48). Pavlus ve Barnaba başka kasabalarda Müjde’yi duyurduktan sonra kurdukları topluluklara ihtiyarlar (önderler) seçtiler. Misyon toplantısı: Misyondan Antakya’ya dönen Pavlus ve Barnaba “inanlılar topluluğunu bir araya getirip Tanrı’nın kendileri aracılığıyla neler yaptığını, diğer uluslara iman kapısını nasıl açtığını anlattılar” (Elçiler 14:27). Misyon Problemi: Değişik kültürlere sahip Yahudi ve Yahudi olmayan inanlılar nasıl aynı toplulukta barış içinde yaşayabilir? Elçiler bölüm 15 bu problemi çözen Kudüs’teki toplantıyı anlatır.

Yunanistan’da Kutsal Ruh Pavlus, Silas ve Timoteyus’a daha Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde Müjde’yi duyurmaya izin vermedi. Bir görümle onları Makedonya’ya çağırdı (Elçiler 16:6-10). Onlar Müjde’yi Filipi, Selanik, Veriya, Atina ve Korint kasabalarında duyurdular. Bu yolculuktan sonra Pavlus yine Kudüs ve Antakya’ya döndü (Elçiler 18:22).

Efes’te iki yıl kalan Pavlus ve iş arkadaşlarının aracılığıyla “Yahudi olsun, Grek olsun, Asya ilinde yaşayan herkes Rab’bin sözünü işitti” (Elçiler 19:10). Değişik strateji: Daha önce küçük kasabaları dolaşıp topluluklar kuran Pavlus büyük bir kasaba olan Efes’i merkez (öентир) olarak secti ve oradan Müjde bütün bölgeye yayıldı. İş arkadaşı, Epafra, Kolose kasabasına Müjde’yi duyurdu (Koloseliler 1:7). Makedonya ve Yunanistan’dan sonra Pavlus Kudüs’e gitti.

Kudüs’ten Roma’ya mahpus olarak giden Pavlus İmparatorluğun başkentinde “Tanrı’nın egemenliğini ve Rab İsa Mesih’le ilgili gerçekleri” öğretiyordu Elçiler İşleri sayfaları kapanınca. Titus ve Timoteyus’a mektuplarına bakarak Pavlus’un serbest bırakıldığını düşünmek mümkündür. Daha sonra tekrar yakalanıp Roma’da öldürüldüğü geleneksel olarak anlatılır.

Öbür Elçiler

Elçilerin İşleri daha çok Petrus ve Pavlus’tan söz ediyor. Öbür on bir elçiden hemen hemen hiçbir şey anlatmıyor. Yuhanna’nın Petrus’la beraber çalıştığını görüyoruz. Yuhanna’nın kardeşi (herhalde ağabeyi) Yakup’un öldürüldüğünü okuyoruz. Öbür 9 elçinin ne yaptığını pek bilmiyoruz. Bazı tarihçilerin yazılarından ve geleneksel anlatışlardan biraz bilgi toplayabiliriz. Hindistan’ın güneyinde Mar Toma kilisesi vardır. Bu topluluğun geleneğine göre Elçi Tomas tarafından kurulmuştu (“Mar Toma” Tomas Efendi demektir).

İsa’dan 150 Yıl Sonra yaşayan Şehit Yustin şunları yazar: “Sayıları on iki olan ilk Elçiler Tanrı’nın gücüyle çıktılar, insanlığın her bir halkına Mesih’i duyurdular. Ve Barbar olsun, Grek olsun, adı ne olursa olsun, göçebe olsun, aylak gezen olsun, çadırlarda yaşayan güdücüler olsun, hiçbir insan milleti yoktur ki, onlarda çarmıha gerilmiş İsa’nın adına dua edilmesin.”

Elçiler Zamanından Sonraki Yanlış Öğretişler Misyonu Yavaşlattı

150 yılından önceki zamanlarda yanlış öğretişler ortaya çıkmaya başladı. Bu öğretişler ve onların ortaya çıkardığı tartışmalar misyon çalışmalarını hem zayıflattı, hem de yavaşlattı.

1) Vaftiz insanı kurtarıyor yanlış öğretişi ortaya çıktı. Tertulyan adlı önder 197 yılında bebekleri ve ölüleri vaftiz etme öğretişine karşı çıktı.

2) Rab’bin Sofrası Rab’bin ölümünü anan bir yemek yerine bir kahinin eliyle yapılan ekmeği Mesih’in bedenine ve şarabı Mesih’in kanına çevirme mucizesi olmaya başladı.

3) Papazlar. Bu mucizeyi yaptıklarını iddia eden insanlar kendilerini halktan üstün bir papaz sınıfına yükselttiler.

4) Katolik Kilise. Afrika’nın Kartaca kasabasında 200 yılında doğan Kipriyan ‘Katolik Kilise’ adını kullanmaya başladı. Katolik, evrensel, her şeyi içine alan demektir. Kipriyan ve onun gibi öğretenlere göre kurtulmak için kişi Katolik Kiliseye bağlı olmalı. Başka bir topluluğa bağlı insanların kurtulamayacağına inanıyorlardı.

5) Devlet Gücüyle Kilisenin İşini Yürütme. 312 yılında İmparator Konstantin Hıristiyan inancını kabul edince kiliseler baskıdan kurtuldular. Ama bununla dünya kuvvetleri toplulukların işine karışmaya başladı. Daha sonra Roma’daki episkoposlar Petrus’un kökünden gelen bütün kiliselerin önderleri olarak ilan etmeye başladı. Dünya krallarının onlara boyun eğmeleri gerektiğini öne sürdüler ve devletin gücüyle kilisenin işlerini yürütmeye başladılar. Bu iş hem Roma’daki Batı imparatorlukta, hem de İstanbul’daki Doğu imparatorlukta aldı yürüdü. Aynı iş Ermeni, Gürcü ve Süryani kralların Hıristiyanlığı kabul etmesiyle oldu. Bundan böyle Müjde Kutsal Ruh’un kuvvetinden çok devletin kuvvetiyle yayıldı.

Müjde Yine Yayılıyor

1) Devletin desteğiyle Got halkına ve kuzey Fransa’da. Ama bu resmi kiliselerdeki Müjde anlayışı yukarıda sayılan yanlış öğretişlerle çok zayıftı.

2) Meryem’e ‘Tanrı’yı doğuran’ adını verip onu tanrılaştıran öğretişe karşı çıktığı için kiliseden ayrılan episkopos Nestur’u tutan İran’daki topluluklar Orta Asya’daki Türk halklarına Müjde’yi yaydılar. Bu topluluklar Moğol imparatoru Timur’un zamanında ortadan silindiler ve halklar müsülmanlığın egemenliğinin altına girdiler.

3) Anadolu’dan Avrupa’ya. Anadolu’nun dağlarında devlet kuvvetiyle kilise işlerini yürütme ve öbür yanlış öğretişlerden ayrı kalıp Elçi Pavlus’un öğretişlerine bağlı kalmaya çalışan topluluklar vardı. Onlar daha sonra Áогомили ad?yla tanınarak Bulgaristan’da yayıldılar ve Avrupa’nın dört bir bucağına kadar topluluklar kurdular. Roma’dan ve İstanbul’dan yürütülen resmi kiliseler tarafından Şeytan’a hizmet eden, korkunç suçlar işleyen ve yanlış inançlar yayan sekteler olarak tanıtılıp kovalandılar.

Müslümanlık Engeli

570 yılında doğan ve 632 yılında ölen Muhammed’in taraftarları müslüman dini için Arabistan’dan sonra Kuzey Afrika’yı ele geçirdiler. 732 yılında İspanya’dan Fransa’ya geçtiler. Karl Martel Tur meydan savaşında Müslümanları yenerek onları Fransa’dan kovdu. Ama Avrupa’nın güneyi ve doğusunda bulunan Müslümanlar misyona karşı bir duvar gibi duruyordu. Zaten Batılı Hıristiyanlar Müslümanlara karşı sevgi yerine, nefretle dolarak onları Mesih’e çağıracaklarına onlara karşı Haçlı Seferler adıyla tanınan savaşları açtılar.

Müslümanlara Sevgi Gösteren İki Adam genel davranıştan ayrıldılar.

1) Assisili Françesko Haçlı Seferlere karşı çıktı. “Müslümanların Mesih’in yoluna ancak sevgiyle çekilebileceği” inancındaydı. 1219 yılında Mısır’a gidip Dimyat kasabasında Sultan Melih el Kamil’in önünde İsa’yı anlattı. İnanmadı ama Françesko’ya saygı gösterdi. Françesko’nun başlattığı “Küçük Kardeşler” topluluğunda bulunan başka keşişler de Hıristiyan olmayanlara Müjde’yi duyurma isteğini taşıyordu. Bazıları Orta Asya’ya ve Çin’e (Êитай) kadar gittiler (O’nun Izinde sayfa 71).

2) Ramon Lull (1232-1316) papadan Haçlı Seferleri düzenlemekten vazgeçmesi, Müslümanlara Mesih Müjdesini bildirecek olan kişileri yetiştirecek okullar açmasını istedi (aynı kitap sayfa 91). Kuzey Afrika’da İsa’yı anlatırken fanatik bir insan tarafından öldürüldü.

Arama Yolculukları veya Keşif Seferleri

Müslümanların Afrika’ya ve Uzak Doğu’ya giden yolları tuttukları için Portekizler gemiyle (êораб) arama yolculuklar?na çıktılar. Onların arkasında İspanyollar, İngilizler ve Fransızlar bu keşif seferlerine çıktılar. Roma Katolik Kilisesine bağlı papazlar bu seferlere katıldı ve Afrika, Amerika ve Uzak Doğu’da Hıristiyanlığı yaydılar.

1500 Yıllarındaki Reform

Luter, Kalvin ve başkalarıyla ortaya çıkan Kutsal Kitap gerçeklerine dönüş reformları Kutsal Ruh’un işlemesiyle insanlara İsa Mesih’e iman ederek kurtuluşa kavuşacakları gerçeğini açtı. Kutsal Kitap halk dillerinde yayılmaya başladı. O zaman keşfedilen ilk basım makineleri Kutsal Kitapların daha hızlı ve daha ucuz olarak yayılmasına yol açtı. Ne yazık ki, iman esaslarına dönen Protestanlar hemen misyon çalışmalarına başlamadılar.

Aradan daha 200 yıl geçecekti. Çünkü:

1) Topluluk önderleri inanç tartışmalarıyla meşgüldü.

2) Birçok insan dünyanın sonunu bekliyordu.

3) Devletler hep savaş yapıyordu.

4) Protestan hükümetleri misyona karşı isteksizdi.

5) Protestan halklarının Hıristiyan olmayan halklarıyla bağlantıları yoktu, ihtiyacı görmüyorlardı.

6) Misyon kuruluş ve örgütleri kurulmamıştı.

Orta Çağdan Günümüze Kadar

“Ama Kutsal Ruh üzerinize inince güç alacaksınız. Kudüs’te, tüm Yahudiye ve Samiriye’de ve dünyanın dört bir bucağında benim tanıklarım olacaksınız” (Elçilerin İşleri 1:8).

Reform ile Büyük Misyon Uyanışı Arası

Öncülük Yapan Birkaç Cesur Kişi.