SÜLEYMAN'IN ÖZDEYİŞLERİ'nden
Gençlere Dersler

9. konu: Kötü karakter

Giriş: Geceleyin bir peri senin odana girip sana bir seçim veriyor: “İstersen sana 1 milion dolar verecem, istersen sana alçakgönüllülük verecem.” - Hangisini seçecen? Açıkla!

“Allah insanın dış tarafına bakmıyor, onun yüreğine bakıyor” - bu laf doğrudur, çünkü Kutsal Kitapta bulunuyor (1.Sam 16:7). Allah senin yüreğine baktığı zaman, acaba ne görüyor?
Aşağıdaki tabelaya bak, kendi kendini ölç: “Bende hangi karakteristika var?” Mesela: daha çok gurur mu var bende, yoksa alçakgönüllülük mü? Daha çok soldaki karakteristika (yani: gurur) ise, o zaman -3, -2 ya da -1 seç. Daha çok alçakgönüllülük ise, +1, +2 ya da +3 seç. Karar veremezsen „0” seç. Her karakteristikada ne kadar belli olduğunu yaz: „1” demek çok az belli, „2” daha belli demektir, „3” demek çok belli.

gurur	-3 -2 -1 0 1 2 3	alçakgönüllülük
sinirli olmak	-3 -2 -1 0 1 2 3	sabır
nefret	-3 -2 -1 0 1 2 3	sevgi
yalan	-3 -2 -1 0 1 2 3	doğruluk
kirli düşünceler	-3 -2 -1 0 1 2 3	temiz düşünceler
ilenmek	-3 -2 -1 0 1 2 3	bereketlemek

Baş fikir:

Efesliler 4:22-24

“Eski insanı soyasınız (eski insan da aldatırıcı isteklerle çürüyüp gidiyor). Akıl ve düşüncede yeni olasınız. Ve yeni insanı giyiyesiniz.

Kınsızlık

21:17
Zevkine düşkün olan yoksullaşır, şaraba ve zeytinyağına düşkün kişi de zengin olmaz.

Kınsızlık aslında nedir: hep daha fazla, hep daha güzel şeyler istemek. Basit (prost) ve ucuz şeylerle yetinmemek.
Bu yemek konusunda olabilir: çok fazla yemek, en pahalı yemekleri aramak, etsiz yemekleri beğenmemek, yemek konusunda naz yapmak, sadece az bir şey tatıp yemeğin çoğunu atmak...
ama başka konular için de oluyor: ev ve remont, giysiler - başka örnekler verin.
öyle insanları tanıyor musunuz? Paylaşın!

Sarhoşluk

20:1
Şarap insanı alaycı, içki de gürültücü yapar. Onun etkisiyle yoldan sapan akıllı değildir.

23:20-21
Aşırı şarap içenlerle, ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme. Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır. Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.

23:29-65
Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekişip duran? Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim? Gözleri kanlı olan kim? İçmeye oturup kalkamayanlar, Karışık şarapları denemeye gidenlerdir. Şarabın kızıl rengine, Kadehte ışımasına, Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma. Sonunda yılan gibi ısırır, Engerek gibi sokar. Gözlerin garip şeyler görür, Aklından ahlaksızlıklar geçer. Kendini kyah denizin ortasında, Kyah gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın. "Dövdüler beni ama incinmedim, vurdular ama farketmedim" dersin, "Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?"

Kutsal Kitap’ta alkollu içcekler yasak edilmiyor, ama sarhoşluk kesinlikle yasaktır.
Efesliler 5:18 - „Şarapla sarfoş olmayın; o edepsiz bir şeydir. Onun yerine Kutsal Ruh'la dolu olun.” - kişi imansız iken içerken mutluluk bulurdu. Ama şimdi mutluluğumuz Rab İsa’dan geliyor, artık ihtiyacımız yok, içki ile kendi halimizi unutup onda mutluluk arayalım.
Dünya insanları içki içerken coşarlar, şarkı söylerler - biz gene Kutsal Ruh’la coşup ilahi söyleyelim.

Cimrilik (sıkı olmak)

23:1-3
Bir önderle yemeğe oturduğunda önüne konulana dikkat et. İştahına yenilecek olursan, daya bıçağı kendi boğazına. Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın, böyle yemeğin ardında hile olabilir.

23:6-8
Cimrinin verdiği yemeği yeme, lezzetli yemeklerini çekmesin canın. Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar, "Ye, iç" der sana, ama yüreği senden yana değildir. Yediğin azıcık yemeği kusarsın, söylediğin güzel sözler de boşa gider.

28:22
Cimri servet peşinde koşar, yoksulluğa uğrayacağını düşünmez.

Dedikoduculuk

9:13-15
Akılsız kadın yaygaracı ve saftır, hiçbir şey bilmez. Evinin kapısında, kasabanın en yüksek yerinde bir iskemleye oturur, yoldan geçenleri, kendi yollarından gidenleri çağırmak için.

18:8
Dedikodu tatlı lokma gibidir, İnsanın ta içine işler.

26:20
Odun bitince ateş söner, dedikoducu yok olunca kavga biter.

İmansızlar mahallede gece gündüz dedikoduculuk yaparlar. Ama topluluğun içinde de ‘imanlı dedikoduculuk’ yapılır. Nasıl?

Zina

2:16-19
Bilgelik seni terbiyesiz ve yolsuz kadından kurtaracak. O kadın ki, gençken evlendiği eşini terk etmiş, Tanrı'nın önünde verdiği yeminini unutmuştur. Sözleriyle senin aazına bal sürüyor. O kadının evi insanı ölüme, yolları ölülere götürür. Ona gidenlerden hiçbiri geri dönmez, yaşam yollarına erişmez.

23:26-28
Oğlum, beni yürekten dinle, gözünü gittiğim yoldan ayırma. Çünkü fahişe derin bir çukurdur. Yolsuz kadın dar bir kuyudur. Evet, soyguncu gibi kapanda bekler ve birçok erkeği yoldan çıkarır.

bu tema Sül. Özd.’inde daha da uzun anlatılıyor. 5:3-14; 6:24 - 7:27 okuyun.
zina etmek aslında öbür günahlarla ahnı kategoride değil, çok daha ciddi bir günahtır. Neden - 1.Kor. 6:18 okuyun ve aranızda paylaşın - neden zina daha kötü olarak gösteriliyor:

“Zinadan kaçın! İnsanın işlediği her günah, bedenin dışındadır. Ama kim zina işlerse, kendi bedenine karşı günah işlemiş oluyor. (1.Kor. 6:18)”

Yanlış şeylere güvenmek

11:28
Zenginliğine güvenen tepetaklak gidecek. Ama doğrular dalındaki yaprak gibi gelişecek.

12:12
Kötü kişi kötülerin ganimetini ister, ama doğru kişilerin kökü ürün verir.

18:11
Zengin servetini bir kale, aşılmaz bir kasaba duvarı sanır.

23:4-5
Zengin olmak için didinip durma, çıkar bunu aklından. Servet göz açıp kapayana dek yok olur, kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.

15: 27
Kazanca düşkün kişi kendi evine sıkıntı verir, rüşvetten nefret edense rahat yaşar.

28:11
Zengin kendini bilge sanır, Ama akıllı yoksul onun içini okur.

28:20,22
Güvenilir kişi bolluğa erer, zengin olmaya can atansa beladan kurtulamaz.

19:6
Birçokları önemli kişinin gözüne girmek ve eli açık olanın dostu olmak ister.

Yalan

19:5
Yalancı şahit cezasız kalmaz, yalan soluyan kurtulamaz.

26:28
Yalancı dil incittiği kişilerden nefret eder, yaltaklanan ağızdan yıkım gelir.

28:21
Hatır gözetmek iyi değildir, çünkü insan bir lokma ekmek için bile suç işler.

Maytaplanmak

26:18-19
Ateşli ve öldürücü oklar savuran bir deli neyse, komşusunu aldatıp, "Şaka yapıyordum" diyen de öyledir.

Sen maytap yaparken, başkasını kırdığın hiç oldu mu? Anlat!
Gençler gece gündüz maytap yaparlar. Maytap ne zaman iyidir, ne zaman zararlıdır? Hangi maytaplar olur, hangileri olmaz? Aranızda bunu konuşun!
Aşağıdaki sözleri oku, yanına yaz doğru mudur, yanlış mıdır diye - sonra başka kişinin yazdıkları ile karşılaştır :

	doğru	yanlış
“İsa ciddi bir adamdı, hiç gülmezdi.”
“Vay halinize, şimdi yüzü gülenler! Yas tutup ağlayacanız. (Luka 6:25) - bu demek lazım hiç gülmeyelim.”
“Bana problem değil, insanlar benimle maytap oynasınlar. Onun için ben de başkalarıyla eyleniyorum.”
“Biraz maytaptan zarar gelmez.”
“Aacık maytap yapıldı mı, kendimizi o kadar ciddi almıyoruz.”

Gurur

6:17-18
RAB'bin nefret ettiği altı şey, iğrendiği yedi şey vardır: Gururlu gözler, yalancı dil, suçsuz kanı döken eller, düzenbaz yürek, kötülüğe seğirten ayaklar

29:23
Kibir insanı küçük düşürür, fakat alçakgönüllülük saygı kazandırır.

16:5
RAB yüreği küstah olandan irenir, bilin ki, öyleleri cezasız kalmaz.

16:18-19
Gururun ardından yıkım gelir, kibirli ruhun ardından da düşüş gelir. Mazlumlar arasında alçakgönüllü biri olmak, kibirlilerle çapul malı paylaşmaktan iyidir.

18:12
Yürekteki gururu düşüş, alçakgönüllülüğü ise onur izler.

25:6-7
Kralın önünde kendini yüceltme, önemli kişiler arasında yer edinmeye çalışma. Çünkü kral seni bir soylunun önünde aşağılayacağına, sana, "Yukarıya gel" desin - o daha iyidir.

Gizlilik

26:24-26
Yüreği nefret dolu kişi sözleriyle niyetini gizlemeye çalışır, Ama içi hile doludur. Güzel sözlerine kanma, Çünkü yüreğinde yedi irenç şey vardır. Nefretini hileyle örtse bile, Kötülüğü toplumun önünde ortaya çıkar.